Çocukta Oyunun Önemi

Oyun Nedir?

Oyun, sonucu düşünülmeden, herhangi bir amaca ulaşmaktan çok zevk almak amacıyla girişilen bir etkinliktir. Oyun çocuğun dilidir, iletişim biçimidir. Duygularını sözel aktarmak için gerekli olan bilişsel gelişimini henüz tamamlamamış olan çocuk için oyun duyguların dışa vurumu olur. Bununla birlikte zor ve korkutucu olan duygularını ve deneyimlerini seçtiği oyunlar ve oyuncaklar yoluyla yansıtır.
 Böylece, olumsuz duyguları ile baş etmeyi oyun içinde öğrenir. Sorun çözme ve beceriler oyun yoluyla gelişir. Oyun, bir yandan çocuğun gelişimine katkıda bulunurken, öte yandan eğitici bir değere sahiptir.

ÇOCUK OYUN YOLU İLE NELERİ ÖĞRENİR HANGİ DAVRANIŞLARIN KAZANMASINDA ROL OYNAR?

Oyun çocuğun güven oluşturmasını, kendini mutlu, sevilen ve güvenli hissetmesini sağlar. Sosyal becerilerinin gelişmesi için oyun gereklidir. Oyun çocuğa deneme yanılma yoluyla doğruyu bulmayı, başladığı işi bitirmeyi ve bir şeyler başarmak için çaba gerektiğini öğretir. Kurallara uyma becerisi kazandırmak, iş birliği yapmayı, yardımlaşmayı ve paylaşmayı öğretmek oyunun çocuğun sosyal gelişimine yaptığı katkılardır. Çocuklar erişkin rollerine oyun oynayarak hazırlanır. Ayrıca oyunlar kazanma ve kaybetmeyi yaşayarak öğrendiği süreçlerdir.

Oyun çocuğun fiziksel gelişimine katkıda bulunur. Oyun sırasında çocuk hareket halindedir. Hareketli oyunlar çocukların kaslarının gelişimini sağlar. Çocuk, bedeninin, ellerinin, ayaklarının işlevini oyun oynayarak kazanır. Dengesini, el becerilerini oyunla geliştirir.

***Çocuk oyun sırasında eylemelerinde özgürdür, sözgelimi "kardeşi rolündeki bebeği, bir daha gelmemek üzere seyahate gönderebilir". Böylelikle gerçek yaşamda gerçekleştiremediği bir eylemi, oyun ortamında gerçekleştirerek rahatlama fırsatı bulmuş olur.

Önceleri "tek başın" oynayan çocuk, daha sonra "paralel oyun" dönemine girer. Bu evrede, o kendi oyuncaklarıyla oynarken, arkadaşı da kendi oyuncaklarıyla oynar. Bunu, birlikte oynadıkları "işbirliği oyunu" izler.

Piaget, gelişim süreci içerisinde üç farklı oyundan söz eder. Bunlar, ilk 18 ayda gerçekleşen, taklit davranışlarını içeren "alıştırmalı oyun"  2-6 yaşları arasındaki "sembolik oyun", 7-12 yaşları arasındaki "kurallı oyun"dur.

EBEVEYNLERİN ÇOCUKLARI İLE BERABER YAPMASI GEREKENLER

Çocuklarla oynamak çocuklarla ilişki kurmak ve paylaşmak için anne babaların yapması gereken en önemli şeylerden biridir. Çocuklar ebeveynleri oyun oynamaktan hoşlanırlar. Bazen onları oyuna almayabilirler. Ama ne oynadıklarını ve nasıl oynadıklarını izlemek ebeveynler için hem çocuklarını tanımak, hem de nasıl oyun oynayacaklarını anlamak için bir fırsat olabilir. Erişkinlerin görevi çocuklara güvenli oyun alanları ve oyun zamanları ayarlamaktır. Ebeveynler bu oyunların bir parçası olmalıdır. Ancak oyunu çocuk yönetmelidir. Eğer oyunu erişkin yönetirse çocuk onun koyduğu kuralları ve endişeleri kabullenir. Bu oyunun yaratıcılık, hayal gücünü geliştirme, grupla paylaşma ve liderlik gibi çocuğa olan katkılarının bazılarını yok eder.

1- Çocuklara güvenli oyun alanları ve oyun zamanları sağlanmalıdır.

2- Çocuklarla oyun oynanmalıdır.

3- Çocuklara yaşıtları ile oynayacak oyun çevresi yaratılmalıdır.

4- Çocukların oyunlarına katılmalı ama oyun yönetilmemelidir.

5- Çocukların oyunları bozulmamalıdır. Bazen sadece izlenmelidir.

6- Oyun oynarken sabırlı olmalı, çocuğun sorularına yanıt verilmeli ve isteklerine uyulmalı, 

yapacakları çocuğa söylenmemelidir.

7- Çocuğa ev içinde olduğu kadar, açık alanda da oyun fırsatı tanınmalıdır.

8- Çocuklara yaşlarına ve gelişimlerine uygun oyuncaklar seçilmelidir.

9- Oyunun çocuğunuzun öğrenmesi, gelişmesi, sosyalleşmesi için gerekli olduğunu ve sizinle ilişki kurması, sizin de onu tanımanız için fırsat olduğunu hiç unutmamak gerekir.

Yeni Doğan Bebeğin Getirdiği Kardeş Kıskançlığı

Yeni Doğan İle Beraber Kardeş Kıskançlığında Ebeveynlere Düşen Görevler 

Çocuğun kıskançlığı anormal bir davranış değildir. Birçok durumda kıskançlık, ilginin ve şefkatin kaybolmasına verilen tepkidir. Bazı durumlarda bu tepki ciddi boyutta ya da kalıcı olabilir ve çocuğun gelecekteki hayatını olumsuz etkileyebilir.

Kardeşini kıskanan çocuk farklı birçok tepki gösterebilir. Küçük kardeşe yönelik saldırganlık, bebeksi davranışlara geri dönüş (katı yiyecekler yemeyi reddetme, mesane kontrolünü kaybetme, vb.), anneden ya da genelde insanlardan kendini geri çekme ya da duyguları bastırma (“umurumda değil”) gibi tutumlar örnek verilebilir.

Diğer yandan, çocuk 4 yaşına basana dek kardeşe sahip olmazsa ve gerektiği yerlerde bağımsız davranmayı öğrenmişse, kıskançlık gösterme olasılığı daha azalır. Bu durumda çocuğun kardeşine yardım etmek, bağımsızlık girişimlerinin bir parçası olduğu için çocuğa kendini iyi hissettirir.
Çocukların kıskançlık duygularını bastırmak yerine ifade etmeleri, onların duygusal stresten uzaklaşmalarına ve bastırılan düşmanlıkların gerilimini atmalarına yardım eder. Kıskanç çocuk, diğerlerinin sevgisini hak etmediğini düşünürse kendini kötü ve değersiz olarak değerlendirir. Bu yüzden aileler çocukların gereksinimlerini karşılayarak sürekli şefkat göstermelidirler.

Çocuğunuzu hazırlama sürecinde yapabilecekleriniz:

1.  Çocuğunuzla onun bebekliği ile ilgili anıları paylaşın. Bebeklik döneminde çekilmiş fotoğraflarına ve o dönemde almış olduğunuz kitaplara beraber bakın. Onunla ne kadar ufak göründüğü, o zamanlar yürüyemediği ve kendi kendine yemek yiyemediği hakkında konuşun.

2. Çocuğunuzla onun bebeklik dönemindeki giysilerini ortaya çıkartın. Beraber yeni doğan bebeğin giyebileceği kıyafetleri seçin.

3. Çocuğunuzla abla ya da ağabey olma konularını içeren hikayeler okuyun. Kıskançlık gibi duygularla baş etmesine yardımcı olacak kitaplar seçin.

4. Varsa yeni doğum yapmış bir arkadaşınızı çocuğunuzla beraber ziyaret ederek, çocuğunuzun bebeği görmesini sağlayın.

5. Kardeşine söylemesi için basit bir ninni öğretin.

6. Siz doğum için hastanede olduğunuz sürece ona kimin bakacağını söyleyin.

7. Çocuğunuza bir bebek beklediğinizi söylediğinizde size hiçbir şey söylemeyebilir, ya da karnınıza dokunarak bebekten nefret ettiğini söyleyebilir. Bu durum karşısında şaşırabilir ya da hayal kırıklığı yaşayabilirsiniz. Ama size duygularını ifade ettiği için şanslı sayılırsınız. Çocuğunuzun rahatlıkla hissettiklerini size söyleyebilmesi size güvendiği içindir. “Bunu bana söylediğine sevindim. Kardeşin doğunca sana zaman ayıramayacağımı mı düşünüyorsun? Eğer böyle hissedersen yanıma gel ve bunu bana söyle. Beraber bir şeyler yapabiliriz” diyerek onu rahatlatabilirsiniz.

Bebek doğduktan sonra;

1. Eğer mümkünse, sizi hastanede ziyaret edebilmesi için gerekli hazırlıkları yapın.

2. Onu sık sık telefonla aramaya çalışın.

3. Hastaneden eve dönüşte ona verebileceğiniz bir hediye hazırlayın.

4. Eve girerken bebeği bir başkası taşırsa, sizin de oğlunuzu ya da kızınızı kucaklama fırsatınız olur ve yeni kardeşini onunla beraber karşılamış olursunuz.

5. Bebekle ilgilenmek oldukça zamanınızı alacaktır. Diğer çocuğunuz bebekten önceki zamanda olduğu kadar onunla ilgilendiğinizi hissetmeyebilir. Her ikinizin de beraber yapmaktan keyif aldığı aktiviteler yaratın. Örneğin, beraber kitap okuma, oyun oynama, parka/yemeğe gitme, vb. gibi. Verdiğiniz kısa süreli fakat yoğun ilgi bile çocuğunuzun kendini iyi hissetmesini sağlayacaktır. Bunu yatmadan önce, bebek uyuyunca vb. gibi uygun zamanlarda yapabilirsiniz.

6. Oyuncak bebekleriyle ya da ayıcıklarıyla oynarken de kardeşine duyduğu duyguları, hatta kızgınlığını gösterebilir. Bazı çocuklar çizerek ya da anlattıkları hikayelerle duygularını ifade edebilirler. Çocuğunuzun bebeğe alışması aylar alabilir. Bu zor zamanlarda onu daha fazla kucaklamanıza, ona daha çok sevgi göstermenize ihtiyaç duyabilir.

7. Çocuğunuz geriye dönüşler yaşayıp “bebek” gibi davranabilir. Örneğin bebek gibi konuşup, biberondan süt içmek isteyebilir. Eğer bu davranışlarını görmezden gelirseniz zamanla kaybolacaktır. Ona, daha büyük olduğu için yapabildiği davranışları ve bunları izlemekten keyif aldığınızı hatırlatın. Örneğin, yürüyebildiği, konuşabildiği, oyun oynayabildiği, vb. gibi.

8. Kardeşine yardım edebileceği fırsatlar yaratın. Örneğin, bebekle konuşması ya da ona şarkı söylemesi, bezini ya da suyunu getirmesi, vb. gibi). Çocuklar yardım ettikleri zaman kendilerini önemli ve işe yaramış hissederler.

Kardeş Kısnkançlığı Ve Anlaşmazlığı

Kardeş Kıskançlığı Ve Anlaşmazlığı

   İnsanın doğasında var olan kıskanma duygusu çocuklukta genellikle kardeş doğumu ile su yüzüne çıkar. Bir kardeşim olsun, kardeş istiyorum diyerek anne babasını bıktıran bir çocuk bile kardeş doğumundan sonra kıskançlık belirtileri gösterebilir.

   Yeni bir kardeşin gelmesi her şeyden önce eve yeni bir birey gelmesi demektir. Bu yeni birey rakip olarak algılanacaktır. Devamlı bakıma muhtaç, annenin tüm zamanını alan, bütün aile bireylerinin ilgisini çeken küçük yavrunun rakip olarak algılanması doğal karşılanmalıdır. Sadece ev içindeki bireylerin değil misafirlerin dahi odak noktası olmuştur, ona hediyeler gelmekte, devamlı ondan söz edilmektedir.

    Yeni bebeğin dünyaya gelmesini telaşı ve sevincini fazlasıyla yaşayan aile bireyleri bir an başka bir çocukları olduğunu unutabilirler. Ancak çocuk ne olup bittiğini dikkatlice izlemektedir. Özellikle ailenin ilk çocuğu ise kendisine olan ilginin birden azaldığının farkındadır. Kendisinin de var olduğunu ispatlama çabası ile yaptığı birkaç farklı davranış biçimi anne-baba tarafından tepkiyle karşılanır. Ailenin bu tutumu çocuğun ‘’Beni artık sevmiyorlar’’ düşüncesini destekler.

   Bazı anne babalar çocuklarına devamlı ‘’Biz seni ondan daha fazla seviyoruz’’ gibi sözler söylerler. Ancak çocuğun istediği daha fazla sevilmek değil, sadece sevilmektir. Eğer yeni gelen kardeşe anne babanın ilgi ve sevgisi daha fazla ise bu sözlerin çocuk için bir kıymeti yoktur. Önemli olan kendisine eskisi kadar çok sevildiğini ve değerinden hiçbir şey kaybetmediğini çocuğa hissettirmektir.

   Yeni doğan kardeşi ağlamasına karşın ailesi tarafından seviliyor, kendisi aynı davranışta bulunduğunda azarlanabiliyor. Bu durumda çocuğun bazı davranışlarının normal karşılanmasında sonsuz yarar var.

   Bazı çocuklar kardeşi gibi bakılmak, beslenmek aracılığı ile dikkati üzerine çekmeye çalışırken, bazısı da kardeşine çeşitli şekillerde zarar verecek davranışlarda bulunabiliyor.

   Özellikle 7 yaş öncesi kardeş sahibi olunduğunda büyük çocuğun yaşadığı sorunlar artabiliyor. Çocukların dünyayı ve olayları algılayış biçiminin, bu yaşla beraber değişip gelişmesinden dolayı bu durum yaşanıyor.

   Bazı çocuklar kardeşi doğduktan sonra ona yoğun ilgi ve alaka gösterir, her ihtiyacını karşılamak ister ve bebeğin bakımında anneye yardımcı olmak için çabalarlar. Bunlar genellikle kıskançlığını dışa vuramayan çocuklardır. Gösterdikleri sevgi ve ilgi çok abartılı ve sahtedir. Aslında kıskançlık duygusunu dışa vurmadaki zorlukları nedeni ile böyle davranmaktadırlar. Kardeşlerini kıskandıklarını belli ederlerse annelerinin tamamen kendilerinden uzaklaşacağı gibi bir duyguya kapılır ve hissettiklerini dışa vuramazlar.

   Yeni bebeğe, çocuğun yanında çok fazla sevgi gösterisinde bulunma, devamlı ondan ve onun şirinliğinden bahsetme gibi davranışlardan uzak durulmalıdır. Çocuk anne babanın kendisine olan ilgi ve sevgisinin azalmadığını hissettirmelidir. Bunu hissettirmek de anne babanın elindedir.

   Küçük çocuk ağlayarak, annenin duygusallığını kullanmaya çalışır. O zaman büyük çocuğa sen ağabeysin, sen ablasın diye haksızca yüklenilmesi hatalı bir tutum olur. Küçük çocuğun anne ve babası tarafından devamlı desteklendiğini ve kayrıldığını düşünen ağabey ya da ablanın anne babaya karşı olumsuz tutum sergilemesi doğaldır.

Çocuk Korkuları

Çocuk Korkuları Nelerdir ?

Korku, bir anlamda insanın hayat sigortasıdır. Korku dıştan gelen tehlikelere karşı duyulan doğal bir tepkidir. Aslında kişiyi tehlikeye karşı hazır hale getiren bir çeşit uyarı olması nedeniyle gerekli ve faydalı bir düzenektir. Ancak bazen bu doğal tepki hali o kadar aşırı olur ki kişinin günlük işlerini ve düzenini bozar. İşte o zaman fobiden bahsederiz. Korkusuz olarak isimlendirilen insanlar, aslında korkusuz değil, korkuyu kontrol edebilen insanlardır. Onlara korkusuz demek yerine cesur demek daha doğru olacaktır. 

Korkular çocuklarda oldukça sık rastlanan tepkilerdir. Okul öncesi çocuklarda korkular çocuktan çocuğa değişiklik ve farklılık gösterebilir. Çocuk korkuları, sistematiği itibariyle iki gruba ayrılır. 

1. Geçici uyum korkuları
2. Öğretilmiş korkular 

1.  Uyum Sırasında Yaşanan Geçici Korkular: Yeni doğan bir bebek "anneden ayrılma endişesi" adını verdiğimiz bir çeşit korku yaşar. Alışık olduğu ana rahmini terk eden bebek, gözlerini açtığı yeni hayata hemen uyum sağlayamaz. Aniden ortaya çıkan ışıktan, kapı sesinden, insan bağırmasından, korna sesinden, araba gürültüsünden, gök gürültüsünden korkar; sıçrayarak ve ağlayarak tepki gösterir. Zamanla çevreye alıştıkça korkuları azalır. Gözlerini açıp annesini yanında göremeyince, annesinin kaybolduğunu korumasız kaldığını zanneder, kendisini yalnız hisseder, korkuya kapılır, ağlamaya başlar. Annesini yanında görünce korkusu geçer, neşesi yerine gelir. Anneden ayrılma korkusu 4 yaşında tamamen ortadan kalkar. Ancak üç yaşına kadar çeşitli sebeplerle anneden ayrı kalan çocuklarda güvensiz bir kişilik oluşmaktadır. Çocuklar doğal olarak karanlıktan, yalnız kalmaktan, yaralanmaktan, yükseklikten, kalabalıktan, yabancılardan, hayvanlardan, düşen ve kırılan bir şeyden korkarlar. Çocukların korkuları ile alay edilmemeli, korkularını dile getirmelerine izin verilmelidir. 

Büyüdükçe bu korkuların azalması beklenir. Ancak anne ve babanın yanlış tutumları ve adeta korkuyu çocuklarına öğretmeleri nedeniyle bu geçici korkular uzun yıllar devam edebilirler. Toplumumuzda korkutma bir çeşit eğitim ve disiplin aracı olarak kullanılmakta ve çocuğa korku aşılamaktadır.

Korkuları olan çocuklara yardım:

Anne babanın korkan çocuğa söyledikleri ilk söz "Bebek gibi niye korkuyorsun" olmaktadır. Çocuğu aşağılayan bu yaklaşımla sorunu çözmek mümkün değildir. Yapılması gereken çocuğa ne hissettiğini anladığınızı söyleyip yardımcı olacağınız mesajını vermektir. Korkusunu yenebilmesi için ona zaman tanımak ve adım adım sorunun üzerine gitmesini sağlamak zorundasınız. Attığı her adımda onu cesareti nedeniyle kutlamalı ve gelecek için ümit vermelisiniz. Örneğin, karanlıkta ve yalnız başına odasında uyumakta zorluk çeken bir çocuğun ışık açıkken ya da gece lambası yanarken odada yalnız yatabilmesi çok olumlu karşılanmalı çocuk güzel sözlerle ve gerekirse hediyelerle ödüllendirilmelidir. Korkudan kurtulmanın yolu yeni korkular oluşturmak değildir. Dolayısıyla korkusu nedeniyle çocuğun cezalandırılması, korkusuna yeni korkular eklemekten başka işe yaramaz.

2. Öğretilmiş Korkular: Anne babalar çocuklarını tehlikelere karşı koruma ve onları uyarma adına bazen işin dozunu kaçırır, içlerine korku salarlar: "Sakın elimi bırakma, kaybolursun. Sakın evin önünden ayrılma, kötü adamlar seni kaçırır. Sakın oraya çıkma, düşersin. Sakın sokağa çıkma araba çarpar. Tanımadığın birinden şeker ve çikolata gibi şeyler alma, elinden tutup götürmek isterse gitme, gidersen sana kötülük yapar," gibi abartılmış uyarılar çocukta çevreye ve insanlara karşı korku beslemeye yol açmaktadır. Bazı anne babalar ve çocuk bakıcıları çocuklara söz dinletmek ve uslandırmak için öcü, cadı, hortlak, dev, hayalet gibi hayali varlıklarla veya polis, doktor, iğneci, dilenci, hırsız gibi yabancı insanlarla korkutma yolunu seçmektedir. 

Özellikle anneler, çocukların yaramazlığından bıktıkları ve söz geçiremedikleri zaman onu annesiz bırakmakla tehdit ediyorlar. "Beni üzmeye devam edersen, bırakıp giderim, annesiz kalırsın. Beni çok üzüyorsun senin yüzünden hasta olacağım." Bu sözleri duyan çocuklar korkuya kapılır, anneyi kaybedeceklerini düşünürler.

Okulda başarısız duruma düşme, ailesi ve arkadaşları tarafından sevilmeme, değer verilmeme korkuları da yine anne babanın yanlış tutumlarından kaynaklanmaktadır. Çocuklar, ölüm korkusunu da büyüklerden öğreniyorlar. Yangın, sel, deprem, trafik kazası gibi korkuların temelinde ölüm korkusu vardır.

Yetişkinler üzerinde yapılan bazı araştırmalara göre, bu korkuların veya fobilerin çocuklukta bastırılmış, özellikle ölüm korkusundan kaynaklandığını göstermektedir. Kapalı yer, yükseklik, gök gürültüsü, karanlıkta kalma, evde yalnız kalma, asansör vb.

SIK GÖRÜLEN NORMAL SAYILABİLECEK KORKULAR VE GÖRÜLDÜĞÜ YAŞLAR

İLK 6 AY :    Gürültü, ani hareket eden nesneler

07-12 AY:      Yabancı kişiler

01-5 YAŞ:      Yüksek ses, karanlık, hayvanlar, aileden ayrılma

03-5 YAŞ:      Hayaletler, canavarlar

06-12 YAŞ:    Hırsız, cezalandırılma, yaralanma

Boşanma sonrası yapılması gerekenler nelerdir?

Boşanma sonrası yapılması gerekenler nelerdir?

   Boşanan çiftler, çoğu zaman birbirini kötüleme eğilimindedir. Hafta sonu kalmak üzere gittiği ayrıldığınız eşinizden dönen çocuğunuzu, olabildiğince tarafsız bir şekilde ve yorum yapmadan dinlemek olmalıdır.

   Çocuğun velayetine sahip olan kişi, hangi koşulda olursa olsun, çocuğun ayrı olduğu yetişkini düzenli bir şekilde görebilmesi için gerekli çabayı göstermelidir. Çocuklar, her ne kadar isteksiz görünseler de, ayrı olduklarıyla buluştukları zaman genellikle mutlu olurlar.

   Bu gergin ortamdan her iki tarafın ailesi uzak tutulmalı, çocuğun anne yanındayken olabildiğince ev dışı "anne-çocuk" beraberliğini, baba yanındayken de "baba-çocuk" beraberliğini yaşamasına ortam hazırlanmalıdır.

   Her iki taraf, yaşam boyu çocuğun anne ve babası olacağının bilincinde, ilişkilerini uygarca sürdürebilmelidir. Boşanma gerekçeleri çocuğun önünde dile getirilerek, kendi haklılığı, diğerinin haksızlığı şeklinde çocuğu beyni yıkanmaya kalkışılmamalıdır. Aksi takdirde çocuk, gerçek duygularını yansıtmak yerine, her ikisini de memnun edecek rolleri oynamayı yeğler.

   Eski eşler arasındaki sürtüşme en aza indirilmeli, çocuğun önünde tartışma yapılmamalıdır. Zaman zaman bir araya gelindiğinde, çocuğu mutsuz kılacak bir ortam yaratmaktan kaçınılmalıdır.

Çocuğun Eğitiminde Kitabın Yeri

Çocuklarda Kitap Okuma Alışkanlığına Genel Bir Bakış

Kitap, çocukların bilimsel, duygusal, psiko-motor gelişimlerini destekleyen, dil, sosyal ve ahlaki gelişimlerine de doğrudan etki eden önemli bir araçtır.

“Okuma kültürü” denilen bu alışkanlık aile ve okulda kazanılır. Okuma ilgisinin geliştirilebilmesi için aile ve okul, çocuğa faaliyet olanakları hazırlamalıdır. Üstün yetenekli çocuklar, normal çocuklardan iki veya üç kat daha çok okurlar ve okuma amaçları bilgi edinmek noktasında yoğunlaşır.

Önceleri çocuk için kitap bir oyuncaktır. O, sadece kitap sayfalarını çevirmekten hoşlanır. Bu eylem, onun küçük kas koordinasyonunun gelişmesinde yararlı olur. 2 yaşından itibaren çocuk, tamamı resimden oluşan, bez veya kalın kartondan yapılmış, elinde tutabileceği küçük kitapları sever. 3-4 yaş çocukları, kendilerine resimli öykü kitaplarının okunmasını ister.

Çocuk bir kitaba aşinalık kazandıkça pek çok kez tekrarlanan söz ve cümleciklerde ana-babaya katılacaktır. Çocuk bir öykünün çok iyi bilinen bir cümlesini tamamlamanın sağladığı tatmin duygusundan çok büyük zevk alır. Bu yüzden bunu yapabilmesi için elverişli bir ortam olması yararlı olacaktır.

Çocuklara Kitap Okuma Alışkanlığını Kazandırmak İçin Anne Babaların Uygulaması Gereken Yöntemler

BİRLİKTE OKUMA: Ana-babayla birlikte okuma, çocuğu okumaya katılmaya özendirir.

KİTAPLAR HAKKINDA KONUŞMA: Öykü ve resimler hakkında konuşmak. Çocuklar sorular sorar veya bildikleri sözcükleri göstererek ya da resimlerden söz ederek okumanızı bölerlerse, bu o konuda fazla bilgi edinmek istediğine işarettir. 3-4 yaşlarındaki çocuk için kitap, yetişkinle arasında kurulan bir sohbet aracıdır.

Bir yandan çocuğun kelime dağarcığı zenginleşirken, bir yandan da ona, bazı zihinsel kavramları anlama fırsatı verilmiş olur.

YENİDEN OKUMA: Çocuklar, çok iyi bildikleri kitapları okutmaktan zevk alırlar. Çok sevdikleri kitapları yeniden okumayı sürdürmeniz oldukça önemlidir. Onları, bildikleri kitaplarda yer alan sözcüklere ve harflere daha dikkatli bakmaya özendire bilirsiniz.

OKUNAN KİTAPLARLA YENİDEN BULUŞMA: Çocuklar okula başlayıp kendi kendilerine okuyabilir olduktan sonra bile, iyi bildikleri bir kitabı sık oranda okumayı hala isteyebilirler. Bu, okuma açısından yerlerinde saydıkları anlamına gelmez. Küçük yaştaki çocuklar, bir kitabı birkaç kez dinleyerek bir öyküyü o kadar iyi öğrenirler ki onu kendi sözcükleriyle yeniden anlatabilirler. Çocuklar, zaman zaman kitabın dilini kullanarak öyküyü canlandırmaktan da büyük zevk alabilirler. Tüm bunlar, onların hayal gücünün ne kadar geniş olduğunu bize göstermektedir.

Çocuk İstismarı

ÇOCUK İSTİSMARI

Çocuk istismarı fiziksel istismar, cinsel istismar, duygusal istismar ve ihmal olmak üzere dört başlık altında toplanmıştır.

Çocuk istismarı ancak son 20-30 yıldır dünya gündemine gelebilmiştir. Çocuğun kötüye kullanımı insanlık tarihinin her döneminde rastlanan bir gerçektir. Kız çocuklarını diri diri toprağa gömen Arap kabilelerinden sanayi toplumunda çocukları gücünün üstünde ve dayanılmaz şartlarda tehlikeli işlerde çalıştıran batılı toplumlara kadar her toplumda çocuk istismarı görülmüş ancak çeşitli nedenlerle bunlar su yüzüne çıkamamıştır. Çocuk istismarı daha çocuk anne karnında iken başlamakta hak olan hayat hakkında kürtajla son verilmektedir.

Yapılan araştırmalar çocuk istismarının tüm dünyada tahmin edilmeyecek derecede yüksek olduğunu bildirmektedir. Amerika’da 1985 yılı içinde yaklaşık 1.5 milyon çocuğun istismara uğradığı istatistik raporlarında bildirilmiştir. Aynı yıl 5.000 çocuğun çeşitli tacizler nedeniyle hayatını kaybettiği ve bu çocukların ortalama yaşlarının 2.5 olduğu rapor edilmiştir. Bu sayı gün geçtikçe artmaktadır. Kendi toplumumuzda sistemli araştırmalar yetersiz olsa bile klinik gözlemler çocuk istismarının hiç de azımsanmayacak boyutlara ulaştığı gerçeğini açıkça göstermektedir.

Çocuklara yönelik cinsel saldırıları anlatan ilk adli tıp kitabı 1857’de yazılmıştır. Travma ile psikolojik hastalık arasındaki ilişki 19. Yüzyılın son 20 yılında tam olarak anlaşılmaya başlamıştır. Travma bozukluğunun daha fazla sıklıkla ev içi şiddet ve cinsel tacize bağlı olduğunu fark etmek için 1970-80’li yıllara kadar beklemek gerekmiş, kadınların daha çok etkilendiği aile içi şiddet gözden kaçmıştır. Çünkü şiddet kişilerin özel hayatında yaşanıyordu; bu nedenle gizlemek de, baskı ile gizlenmesini sağlamak da kolay olmuştu.

ÇOCUKLUK ÇAĞI İSTİSMARLARI

FİZİKSEL İSTİSMAR

Fiziksel istismar çocuğun bedenine kendisinden büyük bir kişi tarafından sağlığını bozacak ve yaralanma oluşturacak şekilde zarar verilmesi demektir. Fiziksel istismar genellikle ebeveyn ya da çocuğa bakım veren başka bir kişi tarafından uygulanır.

Fiziksel istismar, dövmeden bıçakla yaralanmaya kadar geniş bir yelpaze içinde yer alır. Bağlama, bir odaya ya da dolaba kapama gibi yöntemler de fiziksel istismar sayılır. İnsanlar niçin çocuklara ya da çocuklarına karşı şiddet kullanırlar? Çocuğa uygulanan şiddetin temelinde şiddet uygulayan kişinin kendi ruhsal sorunu yatar. Tabii ki bu sosyal etkenleri göz ardı etmeliyiz anlamı taşır. Kendileri fiziksel şiddet uygulayan ebeveynlerin büyük bölümünün küçüklüğünde fiziksel şiddete maruz kaldığı bir gerçektir.

CİNSEL İSTİSMAR

Çocuğun kendisinden büyük bir kişi tarafından cinsel obje olarak kullanılmasına cinsel istismar adı verilir. Cinsel istismar çocuğu cinsel ilişkiye girmeye zorlamaktan cinsel amaçlı öpme, okşama gibi davranışlara kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Çocukların pornografik yayınlarda kullanılması da bir çeşit cinsel istismardır.

Cinsel istismarın aile içinde olmasına ensest adı verilir. Aile içi cinsel istismar genellikle uzun süre devam eder. Aynı ortamı paylaşma nedeniyle çocuk her an tacize uğrama riski altındadır.

1980’li yılların başında özellikle ensest üzerine yayınlanan kitaplar geniş yankılar uyandırmış ve tüm bu çalışmalar sonucu tecavüz, dayak ve savaş deneyiminin aynı sendroma yol açtığı fark edilmiştir. Cinsel istismara uğrama yaşı fiziksel istismara göre biraz daha geçtir. Cinsel istismara genellikle 6-7 yaşlarından büyük çocuklar uğramaktadır. Ergenlik dönemi cinsel istismarın en sık yaşandığı dönemdir. Kız çocukları erkek çocuklarına oranla daha fazla risk altındadır.

Amerika’da yapılan araştırmalarda kadınların %19 erkeklerin ise %9’unun çocukluk ya da ergenlik dönemlerinde zedeleyici bir cinsel deneyime maruz kaldığı ortaya çıkmıştır. Yine İngiltere’de çocukların %1’inin cinsel tecavüze uğradığı bildirilmiştir. Ülkemizde bu konuyla ilgili araştırmalar az olsa da, bu tür yaşantıları olan hastalarla ilgilenen psikiyatristler tabu halinde bulunan bu durumun yurdumuzda da hiç de ender olmadığını bildirmektedir.

Cinsel taciz ile fiziksel taciz bir arada görülebilir. Cinsel tacizde bulunan kişi aynı zamanda onu döver, hırpalar ve zarar verir. Dövme ve işkencenin olduğu tacizlerde çocuk başına gelenlerden dolayı yoğun korku içindedir. Başına gelebileceklerden korkması nedeniyle tacizi başkalarına anlatmaktan kaçınır. Kimsenin kendisine inanmayacağı düşüncesiyle çocuğun tacizi gizli tutmasına neden olur. Anne ve babalar çocuklarından gelen bu şekilde ima ve uyarıları dikkate almalı, gerçeği öğrenme çabasına girmelidirler. Yoksa, ‘’O böyle şey yapmaz’’ , ‘’ Aman canım böyle şey olur mu’’ şeklinde yaklaşımlar çocuğun tacizine göz yummamız anlamına gelir.

DUYGUSAL İSTİSMAR

Birçok anne ve babanın çocuklarını devamlı eleştirdiklerini hatta zaman zaman onu aşağılayıcı sözler söylediklerini biliriz. Çocuğa sürekli şekilde reddedici, yıldırıcı, kötü yola teşvik edici, aşağılayıcı ve aldırmaz bir yaklaşımda bulunmaya duygusal istismar denir.

Duygusal istismar sayılabilecek bazı yaklaşımlar;

• Çocuğun devamlı aşağılayıcı, küçük düşürücü söz ve davranışlara maruz kalması
• Çocuğun günah keçisi gibi muamele görmesi
• Çocuğun söylemediği sözlerden dolayı suçlanması ve iftiraya maruz kalması
• Anne- baba tarafından çocuğun öpme, dokunma gibi eylemlerin yasaklanması
• Anne babanın çocuğu disipline etmek için dayak veya evden atma ile tehdit edilmesi.
•  Anne babanın çocuğu saldırganlık ve şiddete teşvik etmesi.
• Çocuğun aile içi etkinliklerine alınmaması, yok sayılması
• Çocuğun yardıma çok ihtiyaç duyduğu dönemlerde anne babanın ilgisizliği ve umursamazlığı
• Anne babanın arkadaş ilişkilerine, kendilerinden başka kişiler ile ilişkilerine aşırı sınır getirilmesi.

İHMAL

İhmal çocuğa bedensel ve duygusal olarak gerekli bakım ve ilginin sağlanmaması demektir. Çocuğun beslenme, güvenlik ve gerektiğinde tıbbi bakımı gibi doğal ihtiyaçlarının karşılanması ile sevgi, ilgi ve destek görmesi bedensel ve ruhsal gelişimi için vazgeçilmezdir.

Anne ve baba çocuğunun bakımı ile sorumlu kişilerdir. Çocuk belli bir yaşa kadar beslenmesi, giyinmesi, tehlikeye karşı korunması için mutlaka büyük bir insandan yardım görmek zorundadır. Bu bakımı verecek birinin olmaması ya da anne babanın bu gereksinimleri karşılayamaması durumunda ihmalden söz edebiliriz. Eğitim almak da çocuğun temel gereksinimlerinden biridir. Eğitim yaşı geldiği halde çocuğun gerekli eğitimi alamaması çocuğun ihmali olarak değerlendirilir.

Çocuğun sevilme, şevkat ve ilgi görme gibi duygusal ihtiyaçları da vardır. Çocuğa bakım veren kişi ya da kişilerin çocuğun bu duygusal ihtiyaçlarını gidermeleri gerekir. Sevilmeyen, şevkat ve ilgi gösterilemeyen çocuklar ihmale maruz kalmış olurlar. İhmale uğrayan çocukların büyük çoğunluğunda, ileri dönemlerde çeşitli ruhsal sorunlar gelişecektir. Çocuğunu ihmal eden anne ve babaların önemli bir kısmında ruhsal sorunların varlığı bilinmektedir.

SAKINCALI TERBİYE

• Dayak atma
• Sürekli bağırma, aşağılama, hor görme ve beddua etme
• Başkalarının yanında çocuğu küçük düşürücü söz ve davranışlar
• Çocuğu onu bırakma ve terk etmeyle tehdit etme
• Sürekli mahrum etme cezası uygulama
• Altından kalkamayacağı bir işi yükleme
• İşlemediği suçtan dolayı cezalandırma
• Çocuğun arkadaşlarıyla ilişkisini yasaklama

Gelecek Yıl Düşüncesi ve Okul Öncesi Eğitimin Önemi

Bu Yıl Olmazsa Gelecek Yıl Düşüncesi

Bazı anne baba ve öğretmenler okulda yalnız kalmayı beceremeyen çocuğun bu sene okula hazır olmadığı fikrine varırlar. "Nasıl olsa gelecek yıl daha büyük yaş da olacak o zaman bu sorunu yaşamayız". Düşüncesiyle çocuğu okuldan alırlar. Çocuğun yaşça büyümesi bu sorunun tekrar yaşanmayacağı anlamına gelmez. Okul korkusu yaşa bağlı bir sorun değildir. Yaşıtları okula giderken bu çocuğun evde beklemesi ancak kendimizi kandırmamıza yarar. Sorunun çözümü çocuk okula giderken aranmalıdır.

Okul Öncesi Eğitimin Çocuklar İçin Önemi

1. ) Çocukların 3 yaşından itibaren düzenli okula gitmelidirler. Çocukların ev dışında anne ve babasının aldığı gibi okul sorumluluklar almalıdırlar. Kişilik gelişimleri açısından önemli bir unsurdur.

2. ) Ev ile sınırlı olan yaşam çocukların gelişimi içinde sınırlayıcı olur. Ev yaşantısı çocuk için renkli ve merak edilen uyaranlarla dolu bir yer olarak görülse de bir süre sonra ev yaşantısı çocuğun gelişiminde tekrara yol açar. Okul öncesi eğitime giden bir çocuk ise evdeki sınırlı yaşantısının yanı sıra birçok farklı deneyim elde eder.

3. ) Yaşıtları ile farklı yaşantıları deneyimlemek hayatın denemesidir. Okulda bir çok farklı tutum ile yetiştirilen ve deneyimlere sahip aynı yaş grubundan belirli sayıda çocuğun bir arada olması çocukların bir o kadar farklı deneyim elde etmelerini sağlar.

4. ) Çocukların bireyselleşmesi için dış dünyayı da keşfetmelidir. Çocukların farklı deneyimler elde etmesi ve farklı ortamlarda bulunması benlik ve kişilik gelişimi için olumlu olaylar yaşarken aynı zamanda olumsuz deneyimler ile de baş etme becerileri de gelişir.

5. ) Ailede 1 numara olan çocuk okulda ikinci hatta üçüncü olmayı kabullenir. Okul öncesi eğitim çocuğun gelişiminde ikinci olmanın bir kayıp olmadığını deneyimleyerek çocuğun fark etmesine yardımcı bir süreçtir.

6. ) Anaokulu bir çocuğun hayatında olmazsa olmazı değildir. Fakat çocuğun birtakım yetenekleri kazanmasında rol oynar.

7. ) Anaokulunun kazandıracağı en üstün beceri, düzen alışkanlığı, zamanı planlama becerisi ve duyarlılığın korunabilmesidir. 

Çocuklar Boşanmayı Nasıl Algılar

Gelişim dönemlerine göre çocuklar boşanmayı nasıl algılar ve tepki verir?

OYUN ÇOCUKLUĞU DÖNEMİ (1-3 YAŞ): 

Ana- babadan birinin taşındığını anlar. Ama nedeninin anlayamaz. 

Olası tepkiler;

*Uyku problemleri yaşar.

* Altına kaçırma, parmak emme yeniden başlar.

*Öfke patlamaları yaşar.

*Isırma ve rahatsız edici davranır.

Ailenin tutumu;

*Eskiden olduğu gibi, günlük yaşamını aynen sürdürmeli.

*Çocuğu güvenli bir ortamda büyütmeli

*Çocukla yalnız zaman geçirmeli.(Anne ve babanın ayrı ayrı birlikteliği kastedilmektedir)

OKUL ÖNCESİ DÖNEM (3-6 YAŞ): 

Boşanmanın anlamını bilmemekle birlikte, anne ve babadan birinin hayatında aktif olmadığını fark eder. 

Olası tepkiler;

*Yaşananlardan kendisini sorumlu hisseder.

*Öfke hissi yaşar.

*Birlikte yaşadığı anne ya da babasına karşı hırçın ve öfkeli olur.

*Geceleri kabus görebilir.

Ailenin tutumu;

*İstediği zaman ziyaret edebileceğini bilmeli ve güven duymalı . Onunla telefon yoluyla görüşebilmesine olanak hazırlanmalı.

*Çocukla, anne ve baba olarak ayrı zamanlarda farklı etkinliklerde buluşmak ( sinema,tiyatro, piknik gibi)

*Anaokulunda oyun oynama, evde parmak boya ve serbest resim faaliyetleri, birlikte kitap okuma gibi etkinliklerle çocukların kendilerini rahatlıkla  ifade edebilecekleri olanaklar hazırlanmalı.

OKUL DÖNEMİ (6-11 YAŞ):

Boşanma olgusunun ne olduğunu anlamaya başlar. Ana-babasının artık birlikte yaşamayacağını ve birbirlerini eskisi gibi sevmeyeceklerini anlar.

Olası tepkiler;

*Kendisini aldatılmış hisseder.

*Gidenin onu artık istemediğini düşünür.

*Arkadaşlarını görmezlikten gelir.

*Kimsenin onu okuldan almaya gelmeyeceğini düşünerek kaygı duyar.

*Uyku düzeni bozulur.

*Boşanmadan sorumlu tuttuğu kişiye karşı hırçınlaşır.

Ailenin tutumu;

*Birlikte özel zaman planlamak ve ev dışında anne ve babayla ayrı ayrı programlar gerçekleştirmek. (hayvanat bahçesine, lunaparka gitmek gibi)

*Çocuğun ev dışında aktif olmasını sağlamak ( tenis, basket, yüzme gibi ), ter atmak yoluyla bir yandan fiziki rahatlamayı sağlarken, bir yandan da duygularını ifade edebileceği ortamı hazırlayarak ( enstrüman çalmak, resim yapmak gibi ) duygusal boşalımı sağlamak.

*Depresyon ve korku belirtilerinde duyarlı olmak.

*Günlük yaşam süreçlerinin eskiden olduğu gibi aynen devamını sağlamak.

*Kendisini nasıl hissettiğini anlatması için cesaretlendirmek.

*Anne/baba, bütün bunları, yüzüne hiçbir gergin ifade yansıtmadan, içinden gelerek yapmalıdır.

İkinci evlilikte, üvey anne ya da baba çocuğu nasıl etkiler?

İkinci evlilikle ilgili haberin çocuğa alıştırılarak verilmesi gereklidir. Evlilik haberini çocuğa, evlenecek olanın yalnızken vermesi daha uygun olur. Üvey annelerden, eşlerinin çocuklarını, kendi çocukları gibi sevmeleri beklenir. Oysa çocuklar ise onları, anneden çok "babanın yeni karısı" olarak görürler. Çoğu üvey anne, kendini anne rolü oynamaya mecbur hisseder. Bunu iyi niyetle, ancak bazen de abartarak yapar.

Güven zamanla oluşur. Çocuk kendini emniyette hissetmeye başlarsa, o zaman güvenin tohumları atılır ve çocuğun benlik saygısı artar.

Kendini İnceleme | Mahremiyet | Mastürbasyon

Birbirini incelemek isteyen çocuklara tepkimiz nasıl olmalı?

Çocuklar kendi vücutlarını ve karşı cinsin vücudunu incelemek ister, keşfetmek ister.

Böyle bir durum ile karşılaştığımızda çocuğa bağırmak ve tepki göstermek yerine merak duygularını gidermek için öğrenmek istedikleri şeyleri size sorabileceğini söyleyebilirsiniz. Çocuğun bu merakı doğal karşılanmalı. Çocuk arkadaşının bu işten hoşlanmayacağını bilmeli ve bu işin uygun olmadığı anlatılmalıdır.

Mahremiyet

Mahremiyet duygusu küçük yaşlarda öğrenilmeye başlanır. Bu mahremiyet duygusu öncelikle sizin çocuğunuzun mahremiyetine göstereceğiniz saygı ile başlar. Tuvalet banyo gibi yerlerde,  ya da giyinip soyunurken dikkatli davranmamız gerekir. Eğer biz onların mahremiyetine saygı gösterirsek onlarda erişkinlerin özel hayatına saygı gösterirler. Böylelikle bazı şeylerin sadece öel yerlerde yapılabileceğini öğretmiş oluruz.

Mastürbasyon

Mastürbasyon ( kendi kendine doyum ), 3-5 yaşlar arasında sıklıkla rastlanan bir davranıştır. Çocuk böylelikle kendi bedenini tanımaya çalışmaktadır. Duygusal doyumsuzluk nedenlerini araştırıp nedenlerini bulmak gerekmektedir. Örneğin: annesi tam gün çalışan bir çocuk da rastlanan bu davranış annesi yarım gün çalışmaya başlayıp daha kaliteli vakit ayırabildiğinde bu davranışın kaybolduğunu görebilmekteyiz.

Eğer bu davranış sıklıkla oluyorsa, çocuğun dikkatini başka yöne çevirmeli, başka etkinlik alanlarına ve oyunlarına çekmek yeterli olacaktır. Tabi bu durumda bizlerin sakin olmamız ve çocuğu korkutmamamız gerekiyor bu konuda daha özenli olmalıyız.

Öneri: Okul dönemindeki çocuklara sordukları soruların cevaplarını bulabilecekleri uygun kitaplar okuyabilirsiniz. İlerleyen günlerde sizlerle bu kitapların neler olabileceğini paylaşacağım…